- παιδομάζωμα
- Στρατιωτικός θεσμός της Oθωμανικής αυτοκρατορίας ο οποίος απέβλεπε στην επάνδρωση του σώματος των Γενιτσάρων και των ανακτορικών υπηρεσιών. Η αρχή του ανάγεται στο πρώτο μισό του 15ου αι. Η συχνότητα της ιδιότυπης αυτής στρατολογίας κυμαινόταν –ανάλογα με τις στρατιωτικές ανάγκες του κράτους– από 1-5 χρόνια. H διαδικασία επίσης του π. διέφερε από τόπο σε τόπο και από εποχή σε εποχή. Γενικά, οι υποκείμενοι στο π. ήταν χριστιανοί έφηβοι 14-20 ετών, μεταξύ των οποίων ο απεσταλμένος, για τη στρατολόγηση, αξιωματικός των Γενιτσάρων διάλεγε –μέχρι ποσοστό 20%– τους εξυπνότερους και πιο ρωμαλέους. Από το π. απαλλάσσονταν οι ορφανοί, οι μοναχογιοί και οι έγγαμοι. Γι' αυτό συχνά οι γονείς φρόντιζαν να παντρέψουν τους γιους τους σε πολύ μικρή ηλικία. Οι στρατολογημένοι με τον τρόπο αυτό νέοι ονομάζονταν ατζέμ-ογλάν και περνούσαν από μια σκληρή στρατιωτική και θρησκευτική εκπαίδευση 5-10 ετών πριν καταταγούν στο σώμα των Γενιτσάρων. Μια άλλη μορφή του π. ήταν η στρατολογία των ιτς-ογλάν, που γινόταν ανάμεσα στα παιδιά 6-10 ετών. Αυτά, μετά από αυστηρή εκπαίδευση 14 χρόνων στα ανάκτορα της Αδριανούπολης ή της Κωνσταντινούπολης, χρησιμοποιούνταν σε εμπιστευτικές θέσεις της διοίκησης ή της σουλτανικής αυλής. Από την τάξη αυτή προήλθαν πολλοί μεγάλοι βεζίρηδες και πασάδες. Ο θεσμός του π. παρακμάζει και εκφυλίζεται από τα μέσα ή τα τέλη του 16ου αι., όταν άρχισαν να γίνονται δεκτοί στο σώμα των ατζέμ-ογλάν και παιδιά μουσουλμάνων. Κατά τον 17o αι. το π. γινόταν ακόμα, αλλά σε αραιότερα διαστήματα. Την τελευταία μνεία π. έχουμε στη Νάουσα το 1705. Η στρατολογία όμως των ιτς-ογλάν φαίνεται ότι συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα του 18ου αι. Στη διάρκεια των 3 αιώνων που εφαρμόστηκε το π., στοίχισε στον ελληνικό λαό περισσότερα από 500.000 αγόρια και αυτή ήταν μία από τις κύριες αιτίες της δημογραφικής κάμψης του.
* * *το1. συγκέντρωση πολλών παιδιών, παιδολόι2. (κατά την εποχή τής οθωμανικής αυτοκρατορίας) η βίαιη στρατολόγηση ή αρπαγή από τους Τούρκους χριστιανοπαίδων για την επάνδρωση τών γενιτσαρικών σωμάτων ή για την εσωτερική υπηρεσία τών σουλτανικών ανακτόρων, μετά τον εκτουρκισμό και την ενηλικίωσή τους.[ΕΤΥΜΟΛ. < παῖς, παιδός + μάζωμα (< μαζώνω)].
Dictionary of Greek. 2013.